بخونیم
فلسفه CSR در یک نگاه؛ چرا باید شرکت‌ها چهره خوبی در جامعه باشند؟
آیا شرکت‌ها می‌توانند قهرمان باشند؟
تصور کنید یک روز صبح از خواب بیدار شوید و ببینید همه شرکت‌ها ناگهان تصمیم گرفته‌اند "چهره خوب جامعه" باشند! سوپرمارکت محله دیگر پلاستیک استفاده نمی‌کند، بانک شما درخت می‌کارد به‌جای اینکه کارمزدهای بی‌دلیل از شما بگیرد، و شرکت‌های خودروسازی به‌جای تبلیغ ماشین‌های پرمصرف، روی تولید خودروهای برقی ارزان تمرکز کرده‌اند. عجیب است، نه؟ اما این همان دنیایی است که مسئولیت اجتماعی شرکتی (CSR) سعی دارد بسازد.
اما یک سوال مهم: چرا باید شرکت‌ها مسئولیت‌پذیر باشند؟ آیا این فقط یک حرکت تبلیغاتی است یا واقعاً تغییری ایجاد می‌کند؟ در این مطلب، به فلسفه CSR و دلایل اهمیت آن در دنیای امروز می‌پردازیم.
شرکت‌ها؛ هیولاهای پول‌دوست یا ناجیان بشریت؟
بیایید صادق باشیم، شرکت‌ها اساساً برای کسب سود به وجود آمده‌اند. آن‌ها برای "کمک به فقرا" یا "نجات درختان آمازون" تأسیس نشده‌اند، بلکه هدف اصلی‌شان افزایش درآمد و رشد اقتصادی است. اما این به این معنی نیست که نمی‌توانند تأثیر مثبتی بر جامعه بگذارند.
در گذشته، بسیاری از مردم تصور می‌کردند که تنها وظیفه‌ی یک شرکت، حداکثر کردن سود سهامداران است. این تفکر از مکتب میلتون فریدمن (اقتصاددان معروف) سرچشمه می‌گرفت که معتقد بود: "مسئولیت اجتماعی یک کسب‌وکار، افزایش سود آن است." اما در سال‌های اخیر، این نگاه سنتی به چالش کشیده شده است. امروز دیگر شرکت‌ها فقط برای صاحبان سهام (Shareholders) کار نمی‌کنند، بلکه باید پاسخگوی ذینفعان (Stakeholders) مختلف باشند؛ از مشتریان و کارمندان گرفته تا محیط زیست و جوامع محلی.
۵ دلیل برای اینکه شرکت‌ها باید "چهره خوب" باشند.
۱. مشتریان باهوش‌تر از همیشه‌اند!
در دنیای امروز، مردم دیگر فقط به قیمت و کیفیت محصول توجه نمی‌کنند. تحقیقات نشان داده که ۷۳٪ از مصرف‌کنندگان جهانی مایل‌اند از برندهایی خرید کنند که دارای مسئولیت اجتماعی هستند. یعنی اگر شرکتی آلودگی ایجاد کند یا با نیروی کار ارزان رفتار غیرانسانی داشته باشد، دیر یا زود مشتریان آن را تحریم خواهند کرد.
برندهای معروفی مثل H&M و ZARA بعد از افشای استفاده از کارگران کم‌سن و کارگاه‌های غیرقانونی، تحت فشار افکار عمومی مجبور به تغییر سیاست‌های خود شدند.
۲. کارمندان شادتر، شرکت موفق‌تر!
یک کارمند وقتی احساس کند شرکتش در مسیر درستی حرکت می‌کند، انگیزه‌ی بیشتری خواهد داشت. CSR نه‌تنها باعث افزایش وفاداری کارکنان می‌شود، بلکه بهره‌وری آن‌ها را نیز بالا می‌برد.
شرکت Google از معروف‌ترین شرکت‌هایی است که حقوق کارمندان و بهره‌وری آن‌ها را در اولویت سیستم خود قرار داده است. این شرکت به دلیل برنامه‌های CSR خود، مانند کاهش اثرات زیست‌محیطی و حمایت از تنوع فرهنگی، همیشه جزو بهترین محل‌های کار دنیا شناخته می‌شود.
۳. سرمایه‌گذاران هم به اخلاق اهمیت می‌دهند!
دیگر دوران "پول مهم‌ترین چیز است" گذشته! سرمایه‌گذاران بزرگ به دنبال شرکت‌هایی هستند که پایدار و مسئولیت‌پذیر باشند. حتی مفهوم جدیدی به نام "سرمایه‌گذاری پایدار (Sustainable Investing)" ایجاد شده که در آن، فقط شرکت‌های دوستدار محیط زیست و اخلاق‌مدار شانس جذب سرمایه دارند.
برای مثال شرکت Tesla به‌خاطر تعهد به انرژی‌های پاک، توانسته میلیاردها دلار سرمایه جذب کند، درحالی‌که بسیاری از شرکت‌های نفتی با کاهش ارزش سهام مواجه شده‌اند.
۴. قوانین سخت‌تر می‌شوند، بهتر است زودتر آماده شوید!
دولت‌ها هر روز قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای شرکت‌ها وضع می‌کنند. مالیات‌های کربنی، ممنوعیت استفاده از پلاستیک، حقوق کارگران، و بسیاری از مسائل دیگر در حال تبدیل‌شدن به استانداردهای اجباری هستند. اگر شرکتی امروز CSR را جدی نگیرد، فردا مجبور خواهد شد با هزینه‌ی بیشتری آن را رعایت کند.
اتحادیه اروپا از سال ۲۰۲۴ شرکت‌های بزرگ را ملزم به ارائه‌ی گزارش‌های CSR کرده است. این یعنی عدم رعایت مسئولیت اجتماعی می‌تواند حتی قانونی نباشد! در ایران اما همچنان قوانین و اساسنامه مشخصی برای CSR تدوین نشده اما به طور غیرمستقیم و در قالب قانون کار به بخشی از آن پرداخته شده است. پیش‌بینی می‌شود در آینده نزدیک، با توجه به افزایش آگاهی عمومی و فشارهای بین‌المللی، قوانین مشخص‌تری در این حوزه تصویب شود.
۵. دنیا جای بهتری می‌شود!
در نهایت، CSR باعث می‌شود جهان جای بهتری برای زندگی شود. شرکت‌هایی که در آموزش، بهداشت، محیط زیست و حقوق بشر سرمایه‌گذاری می‌کنند، در بلندمدت هم به خودشان کمک می‌کنند و هم به جامعه.
شرکت Patagonia (برند معروف لباس‌های ورزشی) هر سال ۱٪ از درآمد خود را به حفظ محیط زیست اختصاص می‌دهد و همین مسئله باعث شده مشتریان وفادار زیادی جذب کند.
مسئولیت اجتماعی = آینده‌ی کسب‌وکارها
مسئولیت اجتماعی شرکتی دیگر یک انتخاب لوکس نیست، بلکه یک نیاز استراتژیک برای شرکت‌ها محسوب می‌شود. مشتریان، کارکنان، سرمایه‌گذاران و حتی دولت‌ها از شرکت‌ها انتظار دارند که به‌جای تمرکز صرف بر سود، به تأثیر اجتماعی و زیست‌محیطی خود نیز فکر کنند.
پس دفعه‌ی بعد که در مورد یک شرکت صحبت می‌کنید، از خودتان بپرسید:
✅ آیا این شرکت فقط به سودش فکر می‌کند یا به جامعه هم اهمیت می‌دهد؟
✅ آیا حاضر هستید از برندی حمایت کنید که مسئولیت اجتماعی را جدی نمی‌گیرد؟
✅ و مهم‌تر از همه، اگر خودتان صاحب یک شرکت بودید، چه کارهایی برای دنیا انجام می‌دادید؟
